Lotí ogba ogbolo

Rural development in Nigeria

Ákwí Wikipídiya

Kwiọgba ominọlami, Amewo kèkè enwọche kpaì ukọchẹ enyọgba kpo nyanẹ ójanẹ Naìjerìa.[1]

Ánwá gó ọma k'ọkọ tódù ọga ùjenwù kì má dùkpe nwùn èfèwo kachina, ójanẹ Naìjerìa, óchù ẹkẹta ọdọ 2011.

Efi Naìjerìa, ójìle igometi famọfa che kùma ójójì ójójì che kùma tódù kùma nèkè nwamewo kẹkẹ che kùma che kọbata kiwedẹ gẹ. Aludu kichẹka dẹ ùkọlọ má lá jọ nánán t'ènín.

Íbè unyo gba ejódùdù eì gọmẹti chanẹ agbane ọdọd 1962 tì ọdọ 1968, ugwejunoma lá chùche elo. Ukpejuru ukọlọ má che kùma luche eyì kìa dọkọ wá kumala kó nyanọ ọdọda. Ámá ílo lẹ dọkọ 42 kwèfi 100 nwù chẹ elo.

Í dèju gó kì gwọwọ nyù kila t'ọkọ onu kùma dù dù fù kwojo le, kilche pachenti mẹlẹ kpaì aja onu kùma cháyá kwobi. Mafibe lẹ lonyányẹ ọdọ 1962, ọdọ mèjí kómì ọla mí wí Naìjerìa, kùma lá dèju gó kùma kpẹ enwù ọkọ Naìjerìa álukátè nwefewo du; kùma jenwù aja ènyá kì nawo; k'ọkọ edumaja kì náná tódù kùma wa dede ọkọ abo ọdọda èfè lùlẹ tọgba; kùma n'ọkọ kùma dù kamónẹ ùkọlọ ; kùma jènyu ùjenwù omẹmẹlẹ kidẹ, kpaì unyí ọmẹmẹlẹ, ùkpó kpaì oláfíá añọla, kpaì amuyi kùma nèkè dù chùkọlọ Ọjanẹ. Ujíwè kìa díbè lẹ ñá che Damu Naìja. Ajmañwu lá che kakìnì, íbè lè chùtodu kutọwọnyu lìle kiwa agbane ùkọlọ ọja kpaì unyí ùkọlọ kẹnọ nẹ kpaì abo ìgọmeti.

Íbè lẹ che kì chùkọlọ ùgbó omí nọlami titọ kùma nẹ kwùgbó abo Ọda Britich. Ọkpanachi Abo Britich, Naìjerìa ch'adu nwù má lefeñu kùma dì che kwù èko nwù má, kì lá che ẹwù uchè èlo dabù, Ọpa, Ẹpkẹ, ákoko, kùma dù chùkọlọ efùnyì ùkọlọ abo Álè togbá , íbè lẹ kpejuru uchẹ èlo alu kì che ùgbó ogbogaga, kì Naìjerìa anọkọ kwo., kìa dukọlọ nwá monẹ wèwè, kìa jenwu ọkọ Naìjerìa kì náná ef'ọdọ. Ùtejù gèdè nwù che pachenti mẹgwẹlu kìa manyù enwu ọdọ Naìjerìa.Eyi ádu nyọ gbá pachenti mẹlẹ nwù aja Naìjerìa.

Èfo Ogbo gaga, íbè unyọga ejódùdù mọwọw kobanọ, Igometi Naìjerìa kọ e kame ñwù ekwù ñwa meluchẹ. Amọnwekwu dẹ kẹkẹ mala bì be lẹ jon, kpaì ọchaka ùgbó kùma jọ mẹlẹ , ì nù gbó kùma kẹnwu Jọñ, uná dọmọn, omí ọmọlẹ lá dọmọ, ùgbó achibiti lá dọmọ kpai umá achekọla ya.[2]

Ef'ọdọ 1970, Íbè unyọba èkèjí kponyanẹ lefu ẹnẹnyi General Yakubu Gowon ila dẹ gbogbo tì 1974. Ukpejuru ñwù che dù ejópa nwù èwo k'ẹkẹ kpaì èwo kì náná álu kùma na dèju gó enwù kì chì kibe ejódùdù machukọlọn.

Ubí Ogwu ọja (1967–1970), Naìjerìa kpó pkejuru ákányá unyí ekọ kpaì álonyánè udama kpaì èwo kigwọ wọ nyo lañu. I've.Ibe nyọgba èkèjí wa tódù kì fewo k'ọkọ kpaì èwo lìle nwochè kpaì èwo ekọ dábí tódù añọdl ẹgwulọ kómì nẹwa. Eyì chójójì nwabe kìbọ tódù k'ibe ọwọja defùñwù ámá gbojí igometi lá defùñwù. I dọ́ jì dùfu ùgbó ètèt tọ ọwọ tọwọ dù ùgbó íbè epkẹ ójanẹ Naìjerìa. Onu kùma dù dùfu tódù ùkọlọ lẹ che ₦71,447,000. Ukpejuru che kì dùkpa híu nwefewo, kì jeñwu amónẹ dama, kpaì ùkọlọ èd'uwè fewo. Ókpaka nwù chùche kakìnì ekpalu ójójì kídè ádè èwo lìle kpái èwo k'ẹkẹ.

Ọkọ kùma mọla tódù ọkọ lè che ìbìlìọni ₦3.2, ámá tódù epko mámu dù nyatẹ ìbìlíọni ₦5.3. ọkọ kikwefe kpo dufu yì mudá che nẹ ákányá kì dù bì nwù.Alu k'ibe jenwù kóló kpaì igometi kinawo ìmejù ùkọlọ rídá bu chẹ èlo tẹ, uchè èlo lá chenwù Ogbo gaga íbè kùma kpè tanẹ kila chenwù aja èwo kẹkẹ. Enwù kì dẹ dábí enwù kùma doñu kọ ọga abo Dọch, kì ká alu kì kè ko áchígílí kpaì enwù anẹ kì che náná a dù uchobí nwù ẹtọ aja ènyá kìbọ. Ajemanwu che kakìnì èko dèju tọ ọkọ kì kwèfe kpo ñwó jènyu íbè lè kichulọn.Ikpa ijabe jẹ dágo jalin tódù ujọ amajìmì ef'ọdọ 1960s atọfọdọ 1970 eyì dáká nyá tefu edù nyọgba wu èfèwo kẹkẹ. Ujọ amajìmì dáká nyá nwù k'ọlọ, má meñu ekwù kó kwùgbó uchẹ èlo tu gbó ùkọlọ amajìmì, íño jènyu ámány aja kpo ckopko ma ñwo nèkè dọkọ tefù ùkọlọ gẹn.

Akpabio (ef'ọdọ 2010) jìnwa kakìnì ekọwọ banẹ amukọlọ ọja wewe kpái amọda ọja wewe kpái álo unyọgba Naìjerìa wanoji lùgbó álí kamenutọgba che kpái èwo kẹkẹ.[3] Aratatẹ kpaì ọganẹ kpaì ùkọlọ ekonyẹnẹ ómùnẹ ọwọ kọ jenwù igometi ètíto kíchè ùkọlọ tọgba alo. Amenwù kidẹ jenwù má lonyányẹ íbè unyọgba eyì èkèjí.

Ibe unyọgba eyì Ẹkẹta

Akwọdọ 1975 tó dọ 1980. Eyì náná tábe mèjí kibọle kpaì ọkọ kùma konyu kíchè ìbìlìọni ₦30, imutegwu tọ ìbìlìọni ₦43.3, Kpaì amenwù aja wewe.[4] ogbo gaga íbè lẹ che kì jeñwu ùjenwù kì tupkọ.kpai èdu che èlo n'ukpahiu kùma lá luche lọna ètíto k'íjè kù jenwù kì náná ójanẹ cháká.Amipka ùkọlọ lẹ che wèwè ónwù agricultural development projects (ADPs), unyanẹ Ọda ájí mèlá kùma dọ kọ river basin development authority's (RBDAs), uná edù nwù amewo k'ẹkẹ, èko ámèñu ekwù ñwa mèlu che kùma má luchẹ náná kpaì ájá uchẹ ènyá.kpai ùkọlọ ọwọja èchè ùgbó Ọda anẹ edù chekwù ef'ọdọ 1978.

Ameñu Ukpejuru íbè lẹ chẹ wewe tódù kì nùnyọgba wè fọlai abo Naìjerìa; unyọgba èfu ọkọ enẹ; ọkọ ènè okwujọ; achọwọ wanẹ efọbata ùkọlọ ètènè; amónẹ wèwè kùma mọla è chùkọlọ adẹ; ọna ájá wewe adẹd; unyọgba ọmẹmẹlẹ kpai ájá eyì ójanẹ adẹ gẹ.ufadama ọbata èfu chẹ elo kpaì ọbata amónẹ che kakìnì ìdùkpe kùma dọkọ náná dùfu kaja ènyá kì nawo.

Humphrey N. Nwosu díbè wa ùgbó ákányá kì a gwọwọ nyù ibe unyọgba eyì Ẹkẹta.ibe unyọgba lẹ chẹ nèfu náná ekwù ọwọw èko dama kpaì ameñu ekwù eyì kima dẹ ójanẹ Naìjerìa n.[5] k'Ojanẹ Nìjìrìa kì nu nyọgba, mache má kakìni amenwù ùlẹ dùkpe kidẹ, mámu da nẹn.[6] ují we cha che kakìnì má dù or ₦5.34 billion kùma dù ch'ọna 50,000 kilomẹta ef'ọdọ 1975–1980, ámá eyì ñọ lè gudu tèfibe ẹkẹlẹ epkẹ.[7] Ekwù ọkọ kpaì ọna ùgbó kùma lùlẹ lè jenwù íbè unyọgba ẹkọta kọ enẹ oji.

Íbè unyọgba Ẹkẹlẹ

(1981–1985) du Ukpejuru wa. Ámá lá che: Edọkọ amọma anẹ náná. Èchè k'ọkọ kì tẹ nẹ kpaì ukọ ójójì ójójì ókù jọnẹ. E dù ùkọlọ nwá mọnẹ wewe.Ejenwu amónẹ wèwè kùma nu kọlọn ọwọ eyì ọmẹmẹlẹ èchè. Increasing the. Ejẹ nwù aja ójanẹ kì nagbada kì we èdè dè amunyi ùkọlọ uchè uchẹ.Edu amọma anẹ wewe we fù ùkọlọ unyọgba. k'Ojanẹ kì chubiyọ amenwù konwu nẹ anẹ. Kì nèkè che enwù udama kpai Ukpejuru ùgbó enwù ekwù kìa jenwù kọlọ kimekwu, kùma lá dèju t'Ukọlọ èchè. Ìchẹka chalu kojile ájá Naìjerìa che kpó e'ta kpaì pachenti 80 íbè kùma kpè kùma dọkọ èkpo chùkọlọ unyọgba lẹ kọ enoji. Má èju kakìnì ọdọ dù ìya dì unyọgba

agbane ọdọ kpaì Ukpejurun kì che ùche èlo, ùjenwù èchè kì de nwabo wa kì náná kwì 12.1% tì 5.9%, kì che Ukpejuru Organisation for Economic Co-operation, kì jeñwu èwn èko kwánè ọdọda kì bọreee.[8]

Íbè unyọgba Ẹkẹlu kpaì íbè èjíjí

Efi Naìjerìa madunaynẹ ef'ọdọ 1988 tódù kùma nèkè dùnyọgba wa kpaì unyọ uneju nyọgba wí Naìjeria.ibe kídè che kì dùkpa híu Ọkọ Naìra wanẹ, kìdù enwọda ùgbó kùma kenwù kw'ọdọ da kwó, kì dọkọ udu wanẹ, kì bì ọna ájá nwá bó anẹ ọdọda, ke daja enwù ómùnẹ dùfu tanẹ ọdọda lefu áchè kọla ya, kùma lá n'ukpahiu kpólama lefu ùjenwù eechọna.[9] Íbè ke dẹ che mọla kì dukọlọ nyọgba lefu ọkọ edù dufu kpai amenwù ekwù, adu aja ojá tì aja kèkèlè, kpaì amọna ómùnẹ kì gọmẹti che kì dù k'ọlọ wa monẹ wewe lefu íbè unyọgba Ẹkẹlẹ.

Ugbejuno íbè lẹ che kùma nwù aja ènyá che kì neke dágo kpaì ọla nwù. Ùjenwù utanyi kidọ ádè uchẹ èlo kpaì ùkọlọ kìa ch'ọna Íbè ọdọ mẹlu lẹ lálè tódù kineke chùkóló nyọnyọ kpaì ẹlọ lá kì defùñwù. Ágbojí Ibrahim Babangida kw'ọna íbè lẹ ef'ọdọ 1989 tódù íbè ọdọ mètá.[10]

Íbè ẹkẹlu lẹ kpo dáfo ef'ọdọ 1990 eyì chanẹ íbè ẹjiji kì chanẹ kwì 1990 tó 1993. Má k'ibe no kakìnì enwù kì chì kùma dibe lè tínyo tódù eyì tìtọ che kì nyọtule. Ẹnyọ kidẹ efibe lẹ che kakìnì maneke nwó che ọdọ dù. Amẹnyọ kì dọmọ che kakìnì maneke nwago kùma nwochè tódù ọdọ ómùnẹ.[11]  ogbo gaga íbè lẹ cha che kakìnì k'ì jenwù enwù kì we kpùna ólóló, kíchè èlo kì nẹrẹ anẹ, ká mujọ kẹkẹ kì n'ukpahiu. Íbè unyọgba kigbanẹ lẹ chùkọlọ nyọnyọ tódù ef'ọdọ 1996-97 ájá enwù mù dábí wanẹ kwì 29% ti 8.5%. ílè ájá ọdọ lẹ ñọ náná gẹ kpaì ọkọ áká.[12]

Ñwọ gó gẹ

[nwọ́che | nwó étéwn che]

Ẹtẹ ínábálí

[nwọ́che | nwó étéwn che]
  1. ↑ Ibenegbu, George. "Rural development in Nigeria: Top facts every Nigerian should know". Retrieved 31 March 2018.
  2. ↑ Dibua, J.I (1989). "Government's Agricultural Policy and Rural Development in Nigeria: The Case of Bendel State 1964-1988". The African Review. 16 (1/2): 42. JSTOR 45341563.
  3. ↑ Akpabio, Emmanuel M.; Akpan, Nseabasi S. (May 2010). "Governance and Oil Politics in Nigeria's Niger Delta: The Question of Distributive Equity". Journal of Human Ecology (in English). 30 (2): 111–121. doi:10.1080/09709274.2010.11906280. ISSN 0970-9274.
  4. ↑ P. Adegbe. "The Third National Development Plan in Nigeria: Analytical Perspective". Retrieved 31 March 2018.
  5. ↑ Nwosu, Humphrey N. (1977). "Nigerias Third National Development Plan, 1975-80: Major Problems to Implementation". Africa Today. 24 (4): 23–38. JSTOR 4185728.
  6. ↑ Nwosu, Humphrey N. (1977). "Nigerias Third National Development Plan, 1975-80: Major Problems to Implementation". Africa Today. 24 (4): 24. JSTOR 4185728.
  7. ↑ Nwosu, Humphrey N. (1977). "Nigerias Third National Development Plan, 1975-80: Major Problems to Implementation". Africa Today. 24 (4): 26. JSTOR 4185728.
  8. ↑ Éwn malábó:Cite report
  9. ↑ Ugwuanyi, Okpara, Umuahia, Georgine Obinne, Michael, Umudike (2014). "The Economic Implications of the National Development Plans: The Nigerian Experience" (PDF). Developing Country Studies. 4: 170–172.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  10. ↑ Ugwuanyi, Okra, Umuahia, Georgina Obinne, Micheal, Umudike (2014). "The Economic Implications of National Development Plans: The Nigerian Experience (1946-2013)" (PDF). Developing Country Studies. 4: 174.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  11. ↑ Amuwo, Adekunle (2008). "Nigerias National development plans". CONSTRUCTING THE DEMOCRATIC DEVELOPMENTAL STATE IN AFRICA: A Case Study of Nigeria: 1960-2007: 30.
  12. ↑ Ukah, O.C. (2008). "An Appraisal of the Performance of the Nigerias National Rolling Plans in the 90s". African Research Review. 1: 22. doi:10.4314/afrrev.v1i1.40987.
Retrieved from "https://igl.wikipedia.org/w/index.php?title=Rural_development_in_Nigeria&oldid=31886"