Suleja

Ákwí Wikipedia
Suleja
local government area of Nigeria
CountryNigeria Nwọ́che
Located in the administrative territorial entityNiger State Nwọ́che
Located in time zoneUTC+01:00 Nwọ́che
Coordinate location9°11′0″N 7°11′0″E, 9°10′50″N 7°10′46″E, 9°12′52″N 7°11′19″E Nwọ́che

Suleja chí efí ka kí dí ójàné Niger State, Nigeria,(2016) íchí local government area,ki de efu north 260,240, Abuja, ugbẹta yi Suleja Emirate. àmonè àneju kakini abuja niger state chei todu kimèru ef í ewo Abuja, kpài eko akwubi Niger state chi efí ewo Abuja ichei taki government pkèrumà tefewo Niger onu mà àkwubi ki odu ñwu chí Emir Sulayman Bal ijonu ègbà kumàbi ugbẹta federal efu òdò 1976.[1]

Uchene ẹgba àbàkwéne únwu ma ch'oné ñwu ẹgba àbábá efu ódò nawanwa ùgbo mégwélà kí ya alegwudu í Mohammed Makau,yé otítala chí Hausa emir Zaria kpai ama alèbor nwu ku ma che àmí atuta kpai amí Fulani jihadists ku ma chi gbogbokili efu ejuekpa manyu northern Nigeria.[2] Zaria, abekí Zazzau, che aneka efu efí éwo ama akachí /states yí Northern Nigeria efi ya ka amí Fulani jihadists gba oji úkphu lugbo abo yí ma efu charismatic Sheik, Usman bin Fodio.[citation needed]

Unyà chugbo Ladi Kwali Pottery Centre, ènèkibi che Michael Cardew efu òdò 1950.[3] ènèkiche àgboji chekpulu kwobi che Dr. Ladi Kwali, ènèki che chukòlò efu efo àmenefu kwobi.[4]

Economi[nwọ́che | nwó étéwn che]

Utene ènwu akwubi sculptures efu Nok culture, lugbo efu-ewo Suleja àtè àji Makabolo , ilà che chàtèko edu odu Nok oji tàbo Yoruba uwe ìlè.[5] eìni Suleja àyànja Gbari pottery.mà gà kpàì edu còlò ti Cotton , kpài nwu àkwàrà unyi indigo, kuma duche uroko lugbo traditional activities, àmà farming oko chi ogbogaga ukòlò mà ku mà cheì.[6] .àjèmò ukòlò àmèlà, chekpulu èdò mègweji kpài unyì ògà di efu ewo mà. chekpulu eì ki kodu Dorben Polytechnic defu ewo Suleja.[7]

Afu[nwọ́che | nwó étéwn che]

eko òlòji efewo Suleja che humid, ègbè, kpài overcast, tàki eko uwo chè èkpuna kpài cloudy. efu òdò chàkà, èbò kpài èkpuna efu ewo sulaja ranges kwugbo 60°F to 93°F, àmà èkpunà nwu chà wànè ti 55°F àbèki ànyètè ti 100°F.[8]

Kwefu uchu eju odudu lolu 28 ti oju èkèlè lolu 14, èkpuñà nwu ànyète (temperature) ti 91°F, ilà gbànè nyi2ti ochu meji nyèbò. Suleja àkpuna efu ochu èkètè, èkpuna nwu ànyàtè ti 93°F kpài àyàwànè ti ènò ti 71°F.[9]

Kwefu oju èki èfà lulu 23 ti ti efu oche èkègwà lulo meji, che ègbà àfu.[10] ochu èkwè gweji che eko àfu lile efu òdò efu ewo Suleja.

Ola Igbele[nwọ́che | nwó étéwn che]

Unyi onu ma chi ògbà ori (wooded savanna) ègbà àmà ènwu kèkè ki kodu Koro chiefdoms lo nyà di ojimà nyi àkwàrà unyi onu àmà àkechi ki kodu Zazzau.[citation needed] ègbà kàmà àgugwu àbo Fulani jihad (òbàtà/ogwu) àmu Zaria (Zazzau's capital,north-northeast) ègbà òdò 1804, Muhamman Makau, sarkin ("onu àbo") Zazzau, ki àbo àkechi wewe kumà nojimà ti efewo Koro eyi Zuba ( south). òmàye Abu Ja (Jatau), kpài àkoji onu and sarkin Zazzau, chàbo kumà bi ewo àbuja efu òdò 1828, ilà chànè ebu ògbà nyi ànè efu òdò lè gè, tà ki mu onu du nyi àlà nwu tàki là jenwu chonu eju ododu efu ewo àbujà.

References[nwọ́che | nwó étéwn che]

  1. Niger State (Nigeria). Ministry of Information, Social Development, Youth, Sports, and Culture. Information Division. (1986). This is Suleja. [Information Division, Ministry of Information, Social Development, Youth, Sports, and Culture]. OCLC 38682839.{{cite book}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  2. Last, D. M. (1966). "A Solution to the Problems of Dynastic Chronology in 19th Century Zaria and Kano". Journal of the Historical Society of Nigeria. 3 (3): 461–469. ISSN 0018-2540.
  3. Filson, Frances. Abuja's lady potter. OCLC 50768383.
  4. Éwn malábó:Cite encyclopedia
  5. "The Nok Culture | National Geographic Society". education.nationalgeographic.org. Retrieved 2022-09-01.
  6. "Suleja | Nigeria | Britannica". www.britannica.com (in English). Retrieved 2022-09-01.
  7. "About Us". Dorben Polytechnic. Retrieved 2009-03-18.
  8. "Suleja Climate, Weather By Month, Average Temperature (Nigeria) - Weather Spark". weatherspark.com (in English). Retrieved 2023-09-25.
  9. "Suleja Winter Weather, Average Temperature (Nigeria) - Weather Spark". weatherspark.com (in English). Retrieved 2023-09-25.
  10. "Suleja, Niger, NG Climate Zone, Monthly Averages, Historical Weather Data". tcktcktck.org. Retrieved 2023-09-25.